Zwyrodnienie nazywane jest deformacją Bunionette, chorobą Taylora, haluksem piątego palca lub kostką krawca. Objawia się bólem małego palca u stopy, szczególnie podczas noszenia wąskiego obuwia. Z medycznego punktu widzenia to poszerzenie stopy w obszarze głowy piątej kości śródstopia. Jak rozpoznać to schorzenie i skutecznie leczyć?
Pacjenci zmagający się z kostką krawca odczuwają spory dyskomfort podczas poruszania się i mają problem ze znalezieniem wygodnego obuwia. Nazwa deformacji powiązana jest ze specyfiką zawodu dawnych krawców, którzy podczas wielogodzinnej pracy często siedzieli w siadzie skrzyżnym. W ten sposób długotrwale obciążali boczną część stopy i powodowali trwałe odchylenie boczne V kości śródstopia, w okolicy stawu śródstopno-palcowego.
Kostka krawca – jak rozpoznać deformację stopy?
Schorzenie ma dość typowy wygląd i diagnozowane jest manualnie. Przy małym palcu u stopy pojawia się charakterystyczne wybrzuszenie. Powoduje ono bolesne ocieranie się o obuwie i sprawia, że skóra w tym miejscu staje się czerwona, obrzęknięta i skłonna do nagniotków (o odciskach, nagniotkach i modzelach więcej przeczytasz tutaj). W przypadku zaawansowanego stadium dochodzi do zachodzenia małego palca na palec sąsiadujący. W ramach diagnostyki specjalista wykonuje również badanie RTG stopy.
Deformacja nazywana jest również małym haluksem i haluksem piątego palca, ponieważ wizualnie przypomina hallux valgus, czyli zwyrodnienie dużego palucha u stopy.
Podolodzy wyróżniają trzy główne typy kostki krawca (deformacji Bunionette):
- typ 1 – obejmuje wyłącznie poszerzenie V kości śródstopia,
- typ 2 – najmniejszy palec stopy ma wykrzywiony kształt, mimo że IV i V kość śródstopia zachowują prawidłowy kąt,
- typ 3 – kąt pomiędzy IV i V kością śródstopia jest znacznie powiększony.
Kostka krawca – przyczyny powstawania
Schorzenie częściej dotyka kobiet, co ma bezpośredni związek z częstym noszeniem wąskich butów na wysokim obcasie. Powodują one ucisk na boczną powierzchnię stopy i tak jak w przypadku dawnych krawców, doprowadzają do deformacji. Szkodliwe jest również długotrwałe i częste siedzenie w siadzie skrzyżnym lub z podkurczoną nogą.
Za zwyrodnienie odpowiadać może również wrodzone boczne odchylenie V kości śródstopia oraz płaskostopie (więcej o płaskostopiu przeczytasz tutaj). Niestety przyleganie zbyt dużej powierzchni stopy do podłoża prowadzi do nierównomiernego jej obciążenia. Ma to bezpośredni wpływ na inny rozkład ciężkości i ucisk.
Skuteczne leczenie kostki krawca
Podjęcie odpowiedniej metody leczenia zależne jest od zaawansowania deformacji. Jej oceny może dokonać specjalista podolog na podstawie badania manualnego oraz RTG stopy. Pacjentom odczuwającym ból w okolicach małego palca od razu sugeruje się zaprzestania noszenia wąskiego obuwia. Ważne jest luźne ułożenie stopy. Osobom, które dodatkowo borykają się z płaskostopiem, poleca się zastosowanie dopasowanych indywidualnie wkładek ortopedycznych. W przypadku dużego bólu zaleca się stosowanie leków przeciw zapalnych oraz zabiegi rehabilitacyjne, aby wypracować prawidłowe obciążenie podczas chodu.
Niestety, ale zaawansowana deformacja może wymagać podjęcia leczenia operacyjnego. Zależne jest to jednak od diagnostyki oraz wcześniej wdrożonych działań. W trakcie zabiegu wykonuje się ścięcie bocznej części głowy V kości śródstopia lub osteotomię – czyli przesunięcie w kierunku IV kości w celu zwężenia stopy.
W przypadku kostki krawca najlepiej sprawdzają się metody małoinwazyjne, bez konieczności większego cięcia. Przesunięć dokonuje się pod kontrolą RTG stopy. Po leczeniu operacyjnym pacjent powinien ograniczyć ruch i skupić się na rehabilitacji, wypracowując prawidłowe rozłożenie ciężaru ciała podczas chodu.