Haluksy inaczej nazywane są paluchem koślawym. Niestety, to mało estetyczna i zwyrodnieniowa deformacja stopy. Polega na znacznym, widocznym odchyleniu palucha w stronę zewnętrznej krawędzi stopy z jednoczesnym odchyleniem kości śródstopia w kierunku wewnętrznej krawędzi. Problem dotyczy głównie kobiet ze względu na słabszy aparat więzadłowy oraz przeciążenia wynikające z noszenia butów na wysokim obcasie. Jakie są objawy haluksów, jak je leczyć zachowawczo i uniknąć metod operacyjnych? 

Widoczną cechą charakterystyczną haluksów jest uwypuklenie głowy pierwszej kości śródstopia w kierunku przyśrodkowym. Dlatego też przypadłość ta zwana jest paluchem koślawym (z łac. hallux valgus). Niestety, pacjenci z tym schorzeniem często skarżą się na ból oraz stopniowe powstawanie zwyrodnień w obrębie innych stawów kończyn dolnych. 

Haluksy – objawy i cechy charakterystyczne schorzenia

Widoczne uwypuklenie pierwszej kości śródstopia oraz odchylenie paluch w stronę zewnętrzną stopy to widoczne objawy haluksów. Niestety, dolegliwości tej towarzyszy ból kończyny dolnej. To jednak nie wszystkie cechy charakterystyczne. 

Koślawe paluchy generują sporo dolegliwości. Wśród nich specjaliści wyróżniają:

• zesztywnienie palców lub całej stopy,
• zgrubienia naskórka, odciski, narośla i modzele w miejscu wykrzywienia, 
• znaczące ograniczenie ruchomości palucha, 
• tzw. tkliwość palpacyjną, często wskazującą na stan zapalny, 
• młotkowate ustawienie palców. 

Wszystkie te objawy haluksów mają znaczący wpływ na codzienne funkcjonowanie oraz dobór obuwia, które nie wpłynęłoby na potęgowanie bólu. 

Haluksy – przyczyny powstawania

Paluch koślawy zdecydowanie częściej diagnozowany jest u kobiet niż u mężczyzn. Wiąże się to z słabszym aparatem więzadłowym oraz przeciążeniami wynikającymi z rodzaju obuwia. Jakie są przyczyny powstawania haluksów?

Specjaliści dzielą je na dwa typu: wrodzone i nabyte. Szczególny wpływ na powstawanie haluksów mają:

• złe nawyki ruchowe – powodujące wykoślawienie stopy, 
• źle dobrane obuwie – szczególnie to zbyt ciasne, z wąską przednią częścią oraz z wysokim obcasem, 
• choroby o podłożu reumatycznym oraz zwyrodnienie mechaniki aparatu mięśniowo-więzadłowo-stawowego, 
• wady kończyn dolnych, takie jak płaskostopie. 

Warto więc zadbać przede wszystkim o zmniejszenie występowania czynników ryzyka. Szczególnie pod kątem doboru odpowiedniego obuwia lub szybkiego wyleczenia płaskostopia. 

Haluksy – leczenie zachowawcze

W przypadku palucha koślawego warto podjąć działania, jak tylko zauważymy pierwsze oznaki deformacji. Stan zaawansowania schorzenia można określić jedynie podczas specjalistycznej konsultacji, np. z podologiem. To on na podstawie objawów wdroży odpowiednie metody leczenia. 

Wśród leczenia zachowawczego haluksów istotną rolę odgrywają korektory, separatory oraz kliny, które wpływają na korygowanie ustawienia dużego palca, tak aby przywrócić mu odpowiednią liniowość. Korekcja jest też niezwykle istotna pod kątem zahamowania dalszych zmian zwyrodnieniowych w obrębie kończyny dolnej. Dodatkowo separatory oraz kliny zastosowane na samym początku, pomogą uniknąć bólu związanego z modzelami i nagniotkami. Odizolują one bolesne miejsca od siebie i pozwolą na wyleczenie dolegliwości. 

Rodzaj separatora, korektora lub klina podczas wizyty dobierze podolog, tak aby odpowiednio dopasować go do budowy stopy. Większość z tych aparatów korygujących wykonana jest z elastycznych materiałów. 

W leczeniu zachowawczym haluksów stosuje się również maści i leki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Często jest to jednak tylko działanie doraźne, nie mające wpływu na utrzymanie liniowości palucha koślawego. 

W domu można zastosować kompresy, które wpłyną na zmniejszenie bólu. Szczególnie poleca się kompres z octu jabłkowego o właściwościach zmiękczających oraz kąpiele stóp w ciepłej wodzie z dodatkiem soli lub sody. 

Haluksy – leczenie operacyjne 

Niestety, w przypadku silnego bólu i mocnego zniekształcenia palców konieczne jest wdrożenie leczenia operacyjnego. Haluksy usuwa się zabiegowo poprzez procedurę chirurgicznej interwencji w tkanki miękkie i resekcję przerośniętej tkanki kostnej lub w sposób bardziej zaawansowany przez osteotomię metodą Scarf. Za jej sprawą specjalista mocniej ingeruje w strukturę kości. Tkanki scala i utrzymuje ich liniowość za pomocą śrub. 

Po operacji najczęściej stosowane są ortezy – specjalne buty ortopedyczne. Ich wyprofilowana podeszwa oraz specyficzny materiał pozwalają na szybkie dojście do sprawności.